Rewolucja aparatów bezlusterkowych miała na celu wprowadzenie mniejszego i lżejszego sprzętu fotograficznego, ale w rzeczywistości producenci aparatów właśnie skorzystali z okazji, aby stworzyć większe, lepsze obiektywy. Dlaczego sprowadza się do fizyki soczewek.
Manipulowanie ogniskową jest skomplikowane
Ogniskowa obiektywu — której szczegółowo przyjrzeliśmy się wcześniej — to odległość między tylnym punktem węzłowym a ogniskiem. W prostej soczewce wypukłej jest to odległość między środkiem soczewki a ogniskiem. Jednak żaden obiektyw aparatu nie jest prostym obiektywem wypukłym; wszystkie są „soczewkami złożonymi”, które są soczewkami wykonanymi z kombinacji pojedynczych soczewek zwanych „elementami soczewek”.
Kamery mają „ogniskową odległość kołnierza”, czyli odległość między mocowaniem obiektywu a czujnikiem. Na przykład w lustrzankach cyfrowych Canona ma 44 mm. Problem dla producentów aparatów polega na tym, że manipulowanie ogniskową jest skomplikowane i zazwyczaj wiąże się z dodawaniem większej liczby elementów obiektywu, które sprawiają, że są one większe i cięższe. Powodem, dla którego obiektyw EF 40 mm firmy Canon jest najmniejszy, jest to, że jest on tak blisko ogniskowej, a zatem wymaga bardzo niewielu elementów obiektywu.
Im dalej oddalasz się od ogniskowej w dowolnym kierunku, tym większy będzie obiektyw. Obiektyw o ogniskowej 600 mm nie musi mieć 60 cm długości, ale żeby nie miał 60 cm – co byłoby, gdyby był prostym wypukłym obiektywem – konstrukcja optyczna jest skomplikowana. Tak samo jest z obiektywem typu rybie oko 11 mm.
Jest mały słodki punkt, między około 24 mm a 50 mm, w którym można zrobić obiektywy, które nie są tak duże, ale poza wszystkim optyka manipulacji ogniskową stanowi poważną barierę dla miniaturyzacji.
Przysłona to twarda granica
Przysłona jest funkcją ogniskowej. Kiedy mówimy o f/5.6, mówimy, że przysłona obiektywu jest otwarta na ogniskową podzieloną przez 5.6. Na przykład obiektyw 50 mm przy f/2 ma otwór przysłony obiektywu wynoszący 25 mm; przy f/8 przesłona jest otwarta na 6,25 mm.
Chociaż nie dotyczy to obiektywów szerokokątnych, bardzo szybko staje się problemem w przypadku szybkich teleobiektywów. Weźmy niezwykle popularnego Canona 70-200 f/2.8: przy 70 mm przysłona obiektywu ma szerokość 25 mm, ale przy 200 mm ma 71,5 mm. Oznacza to, że przy założeniu nieskończenie cienkich materiałów, minimalny możliwy rozmiar przedniej soczewki obiektywu to około 72mm—w rzeczywistości jest to 88,8 mm— i po prostu nie ma sposobu, aby go zmniejszyć.
Bez względu na to, czego chce Canon — czy Nikon czy Sony — fizycznie nie są w stanie wyprodukować obiektywu 200 mm f/2,8 z przednią soczewką mniejszą niż 80 mm. Prawa fizyki nie ustąpią.
Rozwój techniczny jest problemem
Wiele starych obiektywów po prostu nie było zbyt dobrych. Mieli urok, ale autofokus był wyłączony, regularnie pojawiało się duże winietowanie lub zniekształcenia, a obraz nie był ostry w całym kadrze. Nowoczesne obiektywy rozwiązały wiele z tych problemów, dodając więcej elementów obiektywu, co oczywiście zwiększa również rozmiar i wagę.
Podobnie nowoczesne rozwiązania, takie jak potężna stabilizacja obrazu, dodają jeszcze większej wagi i tak już ciężkim obiektywom.
I nie zapominajmy o obiektywach zmiennoogniskowych. Obiektyw stałoogniskowy (prawie) zawsze będzie mniejszy i lżejszy niż obiektyw zmiennoogniskowy o tej samej ogniskowej, ponieważ jest znacznie prostszy. Obiektywy zmiennoogniskowe mają, jak zgadłeś, więcej elementów obiektywu i ruchomych części.
Naprawdę, fizyka jest problemem
Problem sprowadza się do tego, że prawa fizyki są wrzodem na tyłku.
Optyka to dobrze zbadana i skomplikowana dziedzina. Manipulowanie światłem w taki sposób, aby odległe obiekty wydawały się bliższe, a bliskie obiekty dalej, podczas gdy rozmycie tła lub zachowanie ostrości i utrzymanie wysokiej jakości obrazu wymaga tylko dużych, ciężkich obiektywów.
Marzenie o zmniejszaniu się profesjonalnych aparatów jest na razie tylko marzeniem.