Obiektywy to nie tylko głupie rurki, które przyczepia się do aparatu; manipulują światłem w złożony sposób. Jednym ze skutków ubocznych tego jest zniekształcenie optyczne. Przyjrzyjmy się temu bardziej szczegółowo.
Najprawdopodobniej zauważysz zniekształcenia optyczne na swoich obrazach, gdy robisz zdjęcia przedmiotów z liniami prostymi, takich jak budynki. To, co w rzeczywistości jest linią prostą, może być na zdjęciu zakrzywione. Widać to z ramą okna w poniższym przykładzie. Dodałem kilka wskazówek, aby zniekształcenie było lepiej widoczne. Zwróć uwagę, jak drewniane listwy lekko się wyginają, zwłaszcza gdy oddalasz się od środka zdjęcia.
Zniekształcenie optyczne różni się od zniekształcenia perspektywy, w którym różne obiektywy o różnych ogniskowych dają różne pola widzenia i inaczej wyświetlają obiekty na pierwszym planie i w tle. Więcej informacji na temat zniekształceń perspektywicznych znajdziesz w naszym artykule o normalnej ogniskowej.
Istnieją dwa główne rodzaje zniekształceń optycznych: zniekształcenie beczkowate (patrz powyżej) i zniekształcenie poduszkowe. Przyjrzyjmy się każdemu po kolei.
Zniekształcenie beczki
W przypadku dystorsji beczkowatej linie proste wydają się wyginać na zewnątrz od środka obrazu. Zwykle dzieje się tak, gdy fotografujesz obiektywem szerokokątnym, ale w pewnych okolicznościach zobaczysz ten sam efekt w przypadku innych, dłuższych obiektywów. Przesadzona wersja wzorca zniekształceń wygląda tak.
Dzieje się tak, że powiększenie obrazu zmniejsza się w miarę zbliżania się do jego krawędzi, co daje efekt wyginania linii. Nazywa się to zniekształceniem beczkowatym, ponieważ obraz wygląda, jakby był odwzorowany na sferze lub beczce. Naprawdę możesz zobaczyć ten efekt na poniższym GIF-ie.
Zniekształcenie beczkowate jest najczęstszym rodzajem zniekształcenia, na który możesz się natknąć, zwłaszcza jeśli fotografujesz obiektywami szerokokątnymi. Chociaż można go dostosować za pomocą programu Photoshop lub Lightroom, nigdy nie pozbędziesz się go całkowicie, ponieważ jest to właściwość używanych soczewek. Profesjonalni fotografowie architektury wydają tysiące dolarów na obiektywy szerokokątne, które nie mają tego z jakiegoś powodu.
Największym problemem z dystorsją beczkową nie jest to, co robi z prostymi liniami na zdjęciach krajobrazowych lub architektonicznych, ale to, co robi z portretami. Na poniższym obrazku widać, że mój nos wygląda dziwnie ogromny, a moja – zwykle spektakularna – twarz wygląda jak coś z hollywoodzkiego stworzenia.
Zniekształcenie beczkowate jest jednym z powodów, dla których najlepsze obiektywy portretowe to teleobiektywy; obiektywy szerokokątne po prostu nie są zbyt pochlebne.
Zniekształcenie poduszkowe
Dystorsja poduszkowa jest pod pewnymi względami przeciwieństwem dystorsji beczkowatej. Zwykle występuje podczas fotografowania długim teleobiektywem — powiedzmy 200 mm — i sprawia, że linie wydają się wyginać do środka w kierunku środka obrazu. Poniżej znajduje się przesadny wzór zniekształceń.
Powiększenie obrazu rośnie bliżej krawędzi, co daje pozorny efekt wygięcia. Jest bardziej widoczny bliżej krawędzi obrazu, jak na tym ujęciu szafki w mojej kuchni. Dodałem wytyczne i zbliżenie, abyście mogli zobaczyć efekt.
Dystorsja poduszkowa jest dość powszechna w tańszych teleobiektywach. Droższe obiektywy mają elementy minimalizujące efekt. W szczególności teleobiektyw długiego obiektywu zmiennoogniskowego, na przykład obiektyw 18-300 mm, ma tendencję do wyświetlania tego.
Notatka: Istnieje inny rodzaj zniekształcenia zwany zniekształceniem wąsów, który jest połączeniem zniekształcenia beczkowatego i poduszkowego. Nazywa się to tak, ponieważ linie zniekształceń w górnej połowie obrazu przybierają kształt wąsów kierownicy. To najrzadszy rodzaj zniekształcenia i zwykle zobaczysz go tylko wtedy, gdy pracujesz ze starymi obiektywami filmowymi.
Co możesz zrobić z dystorsją optyczną?
Zniekształcenie optyczne jest właściwością sprzętu, którego używasz, i dlatego nie możesz zrobić z tym zbyt wiele podczas fotografowania, poza świadomością, że to się dzieje i znajomością swojego sprzętu. Jeśli masz dużo pieniędzy do zainwestowania, możesz kupić drogie obiektywy, które wykazują mniej zniekształceń optycznych. Jeśli nie chcesz zainwestować w to takich pieniędzy, będziesz musiał po prostu zaakceptować trochę zniekształcenia.
Jednak zniekształcenie nie zawsze jest czymś złym. Zniekształcenie beczkowate jest częścią używania obiektywu szerokokątnego i może faktycznie dodać dramatyzmu obrazom krajobrazu; zniekształcenie poduszkowe może sprawić, że portretowane osoby będą wyglądać na cieńsze. Rzeczywistość jest taka, że jeśli próbujesz sfotografować idealny wzór cegieł, może to mieć szkodliwy wpływ na twój obraz, ale jeśli fotografujesz obiekt z prawdziwego świata i nie stoisz mu w twarz z bardzo szerokim kątem obiektyw, wtedy prawdopodobnie nie zauważysz tego za bardzo.
Na przykład zdjęcie poniżej to portret zrobiony szerokokątnym obiektywem o ogniskowej 17 mm w aparacie pełnoklatkowym — to prawie tak szerokie, jak w przypadku obiektywów szerokokątnych.
Oto krajobraz sfotografowany przy tej samej ogniskowej. Zachodzi pewne zniekształcenie beczkowe, ale kogo to obchodzi?
Możesz także zrobić wiele, aby naprawić zniekształcenia za pomocą Photoshopa lub Lightrooma. Posiadają wbudowane narzędzia, które mogą zastosować profile dystorsji dla setek najpopularniejszych obiektywów.
W Photoshopie otwórz obraz i przejdź do Filtry> Korekcja obiektywu. Jeśli Adobe ma profil zniekształcenia dla twojego obiektywu, zostanie on automatycznie zastosowany.
W Lightroom, w module Develop w obszarze Lens Corrections, zaznacz pole „Enable Profile Corrections”.
Narzędzia te nie wyeliminują w pełni zniekształceń, ale zminimalizują efekt.
Zniekształcenie optyczne to tylko część robienia zdjęć z niedoskonałymi obiektywami — a wszystkie obiektywy są z natury niedoskonałe. Możesz zmniejszyć efekt zniekształcenia, wiedząc, dlaczego (i kiedy) to się dzieje, wybierając odpowiedni sprzęt do zdjęcia i korzystając z obróbki końcowej.